يكشنبه 23 مرداد 1390 - فرمانداری ابرکوه
معاون ميراث فرهنگي اداره کل ميراث فرهنگي،صنايع دستي و گردشگري استان يزد گفت: مستند سازي گنبد عالي ابرکوه پايان يافت.
به گزارش روابط عمومي اين اداره کل "نيکزاد" گفت: انجام اين عمليات شامل: تهيه پلان، تهيه نقشه توپوگرافي و برشهاي طولي و عرضي از بناي گنبد، اندازهگيري نقاط کنترل بر روي بنا، و انجام عمليات فتوليزر اسکن سه بعدي براي تهيه ابر نقطه و حجم سه بعدي ميباشد.
وي نقشه برداري کلاسيک، ايجاد يک شبکه ثابت طولي، عرضي و ارتفاعي، تهيه يک مدل سه بعدي انيميشن از بنا، تهيه برشهاي متوالي با استفاده از حجمهاي سه بعدي و تحويل همه نقشهها به دو زبان فارسي و انگليسي را از ديگر خدمات مستندسازي گنبد عالي ابرکوه بيان کرد.
به گفته اين مسئول جهت مستندسازي اين بنا مبلغ 110 ميليون ريال هزينه شده است.
گنبد عالي ابرکوه مقبرهاي برج مانند و بعضيها آن را گنبد علي(ع) نيزمينامند يکي از سالمترين بناهاي دوره سلجوقي است و در سه کيلومتري شرق ابرکوه در کنار جاده ابرکوه به يزد و در روي سکوي چهارگوشهاي که از سطح زمين دو متر ارتفاع دارد مشرف به جاده و شهر ابرکوه قرار گرفته است.
اين بناي تمام سنگي از داخل و خارج هشت ضلعي است و رويههاي جانبي آن کاملا ساده ميباشد و به غير از دو رشته کتيبه کوفي که يکي از آنها در بالاي ورودي گنبد و ديگري در انتهاي ساقه آن قرار گرفته هيچگونه عناصر تزئيني در آن مشاهده نميشود و در داخل گنبد نيز هيچگونه تزئيني وجود ندارد.
از متن کتيبه آجري بالاي گنبد چنين برميآيد که اين گنبد در سال 448 هجري قمري به فرمان فيروزان قاضي براي پدرش اميرشمس الدوله ديلمي ساخته شده و از کتيبه ديگري که بالاي مدخل مقبره قرار گرفته چنين برميآيد که مادرباني گنبد نيز درهمين آرامگاه مدفون ميباشد.
از خصوصيات بارز اين گنبد اين است که چهارضلع گنبد به طور يک در ميان داراي چهار روزنه است و ميان قبه نيز باز است و اين روزنهها نور را به داخل بنا هدايت ميکنند.
در داخل مقبره سردابي به طول و عرض 60/3*80/2 و ارتفاع 50/1 متر وجود دارد که در گذشته محل تدفين جسدها بوده ولي امروزه اين سرداب کاملا خالي است.
گنبد عالي ابرکوه مربوط به قرن پنجم هجري قمري است و به شماره 195 در مردادماه 1312 در فهرست آثار ملي به ثبت رسيده است.
منبع:يزدفردا